تفاوت قالی و گلیم چیست؟ قالی و گلیم چه فرقی با هم دارند؟
فهرست عناوین
فرش ایرانی همواره یکی از نمادهای فرهنگی و هنری کشور بوده و در سراسر جهان طرف‌داران زیادی دارد. امروزه، علاوه بر قالی‌های دستباف، قالی ماشینی و گلیم فرش نیز به دلیل تولید سریعتر و قیمت مناسب‌تر، جایگاه ویژه‌ای در بازار فرش پیدا کرده‌اند. کارخانه فرش کاشان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فرش ماشینی در ایران، نقش مهمی در عرضه انواع قالی و گلیم ماشینی دارد. اما سؤال مهم اینجاست که تفاوت قالی و گلیم چیست؟ هرچند که هر دو از زیراندازهای پرکاربرد محسوب می‌شوند، اما از نظر جنس، روش بافت، طرح، دوام و کاربرد تفاوت های زیادی دارند. در این مقاله از سایت نگین بوم ابتدا به تعریف قالی ماشینی و گلیم ماشینی پرداخته و سپس فرق گلیم و قالی را بررسی می‌کنیم.
قالی چیست؟
قالی ماشینی نوعی فرش است که با دستگاه‌های صنعتی و در کارخانه فرش کاشان تولید می‌شود. این نوع قالی‌ها معمولاً با نخ‌های مصنوعی مانند اکریلیک، پلی‌استر، پلی پروپیلن یا ترکیبی از این مواد بافته می‌شوند.
به دلیل استفاده از دستگاه‌های پیشرفته، قالی ماشینی در زمان کوتاهی تولید می‌شود و نسبت به قالی دستباف قیمت ارزان‌تری دارد. این قالی‌ها در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی عرضه می‌شوند و با توجه به نوع نخ، تراکم و تعداد شانه، کیفیت و قیمت متفاوتی دارند. یکی از تفاوت قالی با گلیم پرز دار بودن آنهاست. قالی‌های ماشینی معمولاً پرزدار هستند و نرمی خاصی دارند که باعث راحتی بیشتر هنگام راه رفتن روی آنها می‌شود.
گلیم چیست؟
گلیم ماشینی نوعی زیرانداز بدون پرز است که با دستگاه‌های صنعتی بافته می‌شود. برخلاف قالی، گلیم فاقد گره و پرز است و به روش تخت بافی تولید می‌شود که باعث ایجاد سطحی صاف و نازک می‌شود.
در تولید گلیم ماشینی معمولاً از نخ‌های مصنوعی مانند پلی پروپیلن و پلی استر استفاده می‌شود که باعث می‌شود سبک، ارزان و مقاوم در برابر رطوبت باشد. طرح‌های گلیم ماشینی معمولاً ساده‌تر و هندسی‌تر از قالی هستند و در دکوراسیون سنتی و مدرن به عنوان کف پوش، دیوارکوب یا روفرشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت قالی ماشینی و گلیم ماشینی چیست؟
در ادامه چند مورد از تفاوت فرش و گلیم فرش را برای شما بررسی خواهیم کرد.
تفاوت در ضخامت و وزن
یکی از تفاوت های مهم قالی ماشینی و گلیم ماشینی در ضخامت و وزن آنها است. قالی ماشینی دارای پرزهای بلند و گره‌های متراکم است که باعث می‌شود ضخامت بیشتری داشته باشد. این ویژگی نه تنها قالی را نرم و لطیف می‌کند، بلکه به دلیل ساختار پرزدار خود، عایق مناسبی در برابر سرما بوده و محیط را گرم‌تر نگه می‌دارد. علاوه بر این، وزن بالای قالی باعث می‌شود که روی زمین ثابت بماند و کمتر دچار سرخوردگی شود.
در مقابل، گلیم ماشینی نازک‌تر و سبک‌تر است، زیرا فاقد پرز و گره‌های حجیم می‌باشد. این ویژگی باعث می‌شود که گلیم به راحتی جابه‌جا شود، اما درعین‌حال، نرمی و گرمای قالی را ندارد. همچنین، وزن کم گلیم ممکن است باعث سر خوردن آن روی سطوح صاف مانند سرامیک و پارکت شود، به همین دلیل معمولاً از ترمز فرش استفاده می‌شود. از نظر ساختاری و ضخامت کم، برخی افراد ممکن است گلیم را با جاجیم اشتباه بگیرند، اما تفاوت جاجیم و گلیم فرش در این است که جاجیم معمولاً دو‌رو و بدون پرز بافته می‌شود و طرح‌های آن بیشتر به صورت راه‌راه و ساده است. درحالی‌که گلیم تنوع طرح و رنگ بیشتری دارد و به دلیل بافت خاص خود، انعطاف‌پذیرتر است.
تفاوت در جنس نخ و مواد اولیه
در قالی ماشینی از نخ‌های مصنوعی مانند اکریلیک، پلی استر و پلی پروپیلن استفاده می‌شود. نخ‌های اکریلیک به دلیل شباهت زیاد به پشم، کیفیت و دوام بیشتری دارند، اما قالی‌های پلی استری براق‌تر و ارزان‌تر هستند.
گلیم فرش معمولاً از نخ‌های پلی پروپیلن یا پلی استر تولید می‌شود که باعث می‌شود سطح آن صاف‌تر و مقاوم‌تر در برابر رطوبت باشد. این مواد باعث می‌شوند که گلیم‌ها سبک‌تر، اما کمی زبرتر از قالی باشند.
تفاوت در طرح و نقش
طرح‌های قالی ماشینی اغلب پیچیده، متقارن و پر از جزئیات هستند. بسیاری از قالی‌های ماشینی از نقوش سنتی ایرانی مانند لچک و ترنج، اسلیمی و بته جقه الهام‌گرفته‌اند. این طرح های هنری باعث می‌شوند که قالی ماشینی جلوه‌ای کلاسیک و مجلل داشته باشد و برای فضاهای رسمی و دکوراسیون‌های لوکس مناسب باشد.
در مقابل، گلیم فرش دارای طرح های ساده‌تر و اغلب هندسی است. نقش‌های آن معمولاً شامل خطوط موازی، مثلث‌ها، مربع‌ها و اشکال انتزاعی هستند که بیشتر از فرهنگ عشایری و روستایی الهام گرفته‌اند. این سبک طراحی، گلیم را برای دکوراسیون‌های مدرن و مینیمالیستی نیز مناسب می‌کند.
تفاوت در دوام و عمر مفید
قالی ماشینی به دلیل تراکم بالای بافت و استحکام گره‌ها، عمر مفید بیشتری دارد. اگر به درستی از آن مراقبت شود، می‌تواند سال‌ها بدون کاهش کیفیت مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، قالی‌های اکریلیک و پلی استری مقاومت خوبی در برابر فشار و پاخوردگی دارند و در فضاهای پرتردد مانند پذیرایی و نشیمن، عملکرد خوبی نشان می‌دهند.
در مقابل، گلیم ماشینی به دلیل ضخامت کمتر و نداشتن پرز، نسبت به قالی سریعتر دچار ساییدگی می‌شود. اگر گلیم در محیط‌های پرتردد قرار گیرد، ممکن است پس از مدتی کیفیت خود را از دست بدهد. با این حال، سبکی و قابلیت شست‌وشوی آسان آن باعث شده که همچنان یک گزینه کاربردی برای فضاهای خاص مانند آشپزخانه یا راهروها باشد.
تفاوت در قابلیت شست‌وشو و نگهداری
قالی ماشینی به دلیل داشتن پرز، نیاز به مراقبت و نظافت بیشتری دارد. گردوغبار و آلودگی به داخل پرزهای قالی نفوذ می‌کند و تمیز کردن آن دشوارتر است. در بسیاری از مواقع، شست‌وشوی قالی ماشینی نیاز به تجهیزات خاصی مانند قالیشویی دارد و در صورت خشک نشدن کامل، ممکن است دچار بوی نامطبوع و کپک زدگی شود.
در مقابل، گلیم ماشینی به راحتی قابل شست‌وشو است، زیرا پرز ندارد و گردوغبار به سطح آن نفوذ نمی‌کند. تمیز کردن گلیم معمولاً با جاروبرقی یا شستن با آب و مواد شوینده انجام می‌شود. علاوه بر این، گلیم‌های ماشینی سریعتر از قالی خشک می‌شوند و نیاز به مراقبت کمتری دارند.
تفاوت در کاربرد
قالی ماشینی و گلیم ماشینی از نظر کاربرد تفاوت های زیادی دارند. قالی ماشینی به دلیل ضخامت، نرمی و طراحی‌های لوکس، بیشتر در فضاهای رسمی مانند پذیرایی و نشیمن مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، مقاومت بالای قالی باعث می‌شود که برای مکان‌های پرتردد نیز گزینه‌ای ایده‌آل باشد.
در مقابل، گلیم ماشینی به دلیل سبکی و سادگی بیشتر، کاربردهای متنوع‌تری دارد. از آن می‌توان در آشپزخانه، اتاق‌خواب و راهروها به‌عنوان یک کف‌پوش سبک استفاده کرد. همچنین، قابلیت جابجایی آسان گلیم باعث می‌شود که از آن به‌عنوان روفرشی، دیوارکوب یا پادری نیز استفاده شود. گبه نیز همانند گلیم در اتاق‌خواب و سایر فضاهای غیررسمی کاربرد دارد، اما فرق گلیم و گبه در این است که گبه دارای پرزهای بلندتر و ضخامت بیشتری است، که باعث می‌شود نرم‌تر و گرم‌تر باشد. درحالی‌که گلیم با بافت تخت و بدون پرز، سبک‌تر و خنک‌تر بوده و برای فضاهایی که نیاز به یک کف‌پوش کم‌حجم دارند، مناسب‌تر است.
جمع بندی
با مطالعهٔ این مقاله از سایت نگین بوم متوجه شدیم که قالی ماشینی و گلیم ماشینی هر دو گزینه‌های خوبی برای پوشاندن کف منازل هستند، اما فرق قالی با گلیم باعث می‌شود که هرکدام برای کاربردهای خاصی مناسب باشند. اگر به دنبال یک زیرانداز ضخیم، نرم و لوکس هستید، قالی ماشینی گزینه بهتری است. اما اگر به فرشی سبک، ارزان و کاربردی برای فضاهای پرتردد نیاز دارید، گلیم ماشینی انتخاب مناسبی خواهد بود.
سوالات متداول
برای آشپزخانه، گلیم بهتر است یا قالی؟
هر دو را می‌توان استفاده کرد اما به خاطر شست‌وشوی بهتر گلیم شاید گزینه مناسب‌تری باشد.
برای اتاق خواب بهترین گزینه کدام است؟
اتاق خواب چون یه مکان برای استراحت می‌باشد و نیاز است که خوابی آرامش بخش داشته باشیم بهتر است از فرشی استفاده شود که بدون ضد حساسیت و آلرژی باشد، قالی ماشینی بهتر است.