تفاوت جاجیم و گلیم فرش چیست؟
Table of Contents
هنر و صنایع دستی کشورمان ایران از گذشته تا به الان یکی از یکی جذاب‌تر، خارق‌العاده‌تر و رنگارنگ هستند که می‌توان در جای جای شهرها هر یک از آن‌ها را مشاهده کرد. یکی از آن دسته وسایل و صنایعی که از گذشته تا به الان مورد محبوبیت عموم افراد قرار گرفته است و هنوز هم خواهان زیادی برای استفاده دارد، فرش‌ها و گلیم‌های دستباف هستند که برای پوشش کف زمین از آن استفاده می‌شود. نه تنها فرش و گلیم بلکه جاجیم و گبه هم جزو نمونه‌هایی از این صنایع دستی هستند که از لحاظ هنری ارزش بسیار بالایی دارند. این صنایع در همه جای ایران یافت می‌شوند که با ظرافت، کیفیت و جذابیت بالایی توسط بافندگان ماهر و حرفه‌ای بافته شده‌اند.
این محصولات از جمله گلیم، جاجیم و گبه امروزه هم برای هماهنگی با دکوراسیون منزل کاربردهای خاص خود را داشته و می‌توانند زیبایی بیشتری به فضاهای داخلی منزل بدهند. اما ممکن است برای برخی از افراد سوال پیش بیاید که از بین این صنایع، تفاوت جاجیم و گلیم فرش چیست یا چه ویژگی‌هایی دارد که آن را از بقیه متمایز می‌کند؟
امروز در ادامه این مقاله از نگین بوم فرش کاشان با ما همراه بمانید تا شما را با جزئیات بیشتری از فرق جاجیم و گلیم آشنا کنیم. پس مطالعه این پست را از دست ندهید.
گلیم فرش ماشینی چیست؟
گلیم‌ها از گذشته تا به الان یکی از پرکاربردترین محصولات صنایع دستی به حساب می‌آیند و دارای تاریخچه بسیار کهنی ریشه در مردم ایران و ایرانی‌ها دارند. ایلات و عشایر از جمله مردمانی هستند که بافت انواع گلیم دستباف را انجام می‌دهند و برای مصارف مختلفی از آن استفاده می‌کنند.
با گذشت زمان افراد بیشتری طرفدار گلیم‌ها شدند که بعدها کارخانه‌ها دست به کار شدند و شروع به تولید انواع گلیم فرش ماشینی در انواع مختلف طرح و رنگ‌ها کردند. اما گلیم فرش ماشینی چیست و چه تفاوتی با نوع دستباف دارد؟
پاسخ بسیار ساده است. گلیم فرش‌های ماشینی به وسیله انواع دستگاه و ماشین آلات صنعتی بافته می‌شوند و در بافت آن از انواع الیاف طبیعی و مصنوعی همچون پلی استر، ابریشم و پنبه استفاده می‌کنند تا گلیم فرشی براق و درخشان با طرحی زیبا تولید کنند.
این نوع گلیم فرش‌ها همچون گلیم فرش دستباف پرزی نداشته و برای استفاده در اتاق خواب، آشپزخانه، راهرو یا راه پله بسیار مناسب هستند.
جاجیم چیست؟
جاجیم‌ها علاوه بر اینکه یکی از صنایع بسیار با ارزش و هنری هستند، برای مصارف مختلفی استفاده می‌شوند و کاربردهای فراوانی دارند. جاجیم‌ها دارای ضخامت مناسبی بوده و به صورت دورو قابل استفاده به عنوان زیرانداز، روکرسی و رختخواب پیچ هستند.
این دسته از صنایع هنری کشورمان بیشتر در مناطق شمال غربی و غرب کشور بافته می‌شوند و از آنجایی که در مناطق مختلف بافته می‌شوند، ساکنین هر شهر نام خاصی برای آن دارند. از نظر لغوی کلمه جاجیم به جاجم مرتبط است و معنی آن پلاس است. ایلامی‌ها به جاجیم جول می‌گویند و با دستگاهی که آن را می‌بافند، جولاهی می‌گویند و کسی که جول را ببافد، جولاهه نام دارد.
جاجیم‌ها هم مانند گلیم‌ها هیچ پرزی نداشته و به صورت دو طرف می‌توان از آن استفاده کرد.
تمامی نقش و رنگ‌هایی که روی جاجیم‌ها مشاهده کنید، با استفاده از تار و پودهای یکسان بافته شده‌اند که در هر دو طرف جاجیم قابل مشاهده است. جاجیم‌ها دارای عرض 20 الی 50 سانتی‌متری و طول 8 الی 10 متری هستند و نقش و نگارهای آن معمولا در امتداد تارهای جاجیم تکرار می‌شود.
فرق جاجیم و گلیم به زبان ساده
برای اینکه بتوان با اصلی‌ترین تفاوت جاجیم و گلیم آشنایی پیدا کرد، ابتدا باید هر دو نوع را خوب بشناسید و با تمام ویژگی‌های آن‌ها آشنا باشید که بعد بتوانید تفاوت هر یک را از لحاظ ساختاری، طرح، بافت و الیاف و مورد استفاده تشخیص دهید که در ادامه این بخش مهم‌ترین تفاوت جاجیم و گلیم فرش را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ضخامت
اولین فرق جاجیم با گلیم ضخامت آن است که ضخامت جاجیم در مقایسه با گلیم چیزی ما بین گلیم و پارچه است با این تفاوت که جاجیم بافتی ظریف‌تر و نرم‌تر دارد. به این دلیل جاجیم کاربردی‌تر از گلیم است و گلیم در مقایسه با جاجیم بیشتر به عنوان زیرانداز و فرش مورد استفاده است.
نحوه بافت
از دیگر تفاوت جاجیم و گلیم فرش روش بافت آن است که در دسته‌بندی روش‌های بافندگی سنتی، جاجیم در دسته ( بافت به وسیله دستگاه ) و گلیم هم در دسته ( بافت به وسیله دار ) قرار می‌گیرند اما هر دو نوع به روش تار و پودی بافته می‌شوند.
نقش و نگارها
طرح و نقش جاجیم و گلیم فرش هم با یکدیگر دارای تفاوت‌هایی هستند. این به دلیل بافت منحصر به فرد هر کدام است که در جاجیم برای ایجاد طرح و نقش‌های مختلف محدودیت وجود دارد چون باید تار و پودها به صورت عمودی یا افقی بافته شوند. در مقایسه گلیم محدودیت این چنینی نداشته و می‌توان هر طرح را در لحظه بافید.
تفاوت در شیوه قرار گرفتن چله
شیوه قرار گرفتن چله در گلیم و جاجیم هم می‌تواند موجب ایجاد تفاوت‌هایی بین این دو شود. در جاجیم‌ها چله‌های بیشتری با ظرافت بالا وجود دارد. در مقایسه گلیم‌ها چله نهان هستند و تار و پود آن قابل مشاهده نیست. اما در جاجیم چله‌ها قابل مشاهده است و از نخ‌های رنگارنگ در آن استفاده می‌شود.
مواد اولیه
از دیگر تفاوت جاجیم و گلیم فرش، مواد اولیه مصرفی در آن است که در گذشته از نخ خامه‌های پشمی که از پشم بز و گوسفند به دست می‌آیند، استفاده می‌شد. رفته رفته با گذر زمان استفاده از نخ پنبه‌ای برای بافت گلیم‌ها مورد استفاده قرار گرفت و بعدها از نخ‌های مصنوعی استفاده می‌شود. این در حالی است که جاجیم‌ها از نخ پنبه‌ای نخ پشمی و گاهی ترکیب هر دو بافته می‌شوند.
ساختار
ساختار هر دو جاجیم و گلیم مانند یکدیگر است و کاملا بدون پرز هستند. این در حالی است گبه و گلیم فرش‌ها نخ خاب و دارای پرز هستند.
کاربرد
گلیم‌ها در مقایسه با جاجیم‌ها به عنوان زیرانداز و برای اتاق خواب و آشپزخانه بیشتر مورد استفاده هستند اما جاجیم‌ها دارای کاربردهای مختلف و زیادی هستند و می‌توان از آن‌ها به عنوان زیرانداز، فرش، پلاس، رختخواب پیچ، روانداز و … استفاده کرد.
زیبایی
اگر بخواهیم از لحاظ زیبایی تفاوت فرق جاجیم با گلیم را بررسی کنیم، باید اشاره کرد که گلیم نقش و رنگ‌های متنوع‌تری داشته و جاجیم‌ها برخلاف دارای نقش و نگارهای ساده و هندسی هستند.
قیمت
گلیم فرش‌های ماشینی دارای قیمت‌های بسیار مناسبی در بازار هستند که می‌توان برای فضاهای مختلف منزل آن را تهیه نمود. برخلاف گلیم‌های دستباف قیمت بسیار بالایی دارند و بهتر است برای فضاهای کم تردد آن را با توجه به بودجه‌ای که دارید خریداری کنید. در مقایسه جاجیم‌ها به اندازه گلیم‌های دستباف قیمت بالایی نداشته و ارزان قیمت هستند.
می‌توانید برای خرید گلیم فرش ماشینی در فروشگاه نگین بوم کلیک کنید.
انواع جاجیم و گلیم و تفاوت بین آن‌ها
با توجه به ویژگی‌های متنوعی که از هر دو نوع گلیم و جاجیم مورد بررسی قرار دادیم، در ادامه این قسمت شما را با انواع هر کدام و تفاوت‌های هر دو آشنا خواهیم کرد.
انواع گلیم فرش
انواع گلیم فرش عبارتند از: گلیم ساده، دو رویه یا مستح (سنتی)
گلیم‌های ساده نازک‌تر از سایر انواع گلیم‌ها هستند و دارای نقش و نگار دو طرفه هستند. به این جهت می‌توان به صورت دو طرفه از آن استفاده کرد. گلیم‌های قشقایی، سنه،، بیجار کردستان، سمنان، گلیم های ساده اردبیل و زنجان از جمله گلیم‌های دو طرفه و ساده هستند.
گلیم یک رو و غیر سوماکی
این نوع گلیم‌ها با روش بافت ساده، سوماک بافی و گره کامل بافته می‌شوند و دارای ظاهری بسیار زیبا هستند.
گلیم یک طرف یا سوماک
گلیم‌های سوماک جزو ظریف‌ترین گلیم‌ها هستند که متعلق به قفقاز بوده و ضخامتشان نسبت به گلیم‌های دیگر بیشتر بوده و اولین بار توسط عشایر بافته شده است.
انواع جاجیم
جاجیم‌ها هم انواعی مختلفی دارند که به شرح زیر است:
- جاجیم از نخ های پشمی
- جاجیم از نخ های پنبه ای
- جاجیم از نخ های پشمی و ابریشم
- جاجیم ابریشم
- دشت/ چهار کوجی: این نوع جاجیم بسیار رایج است و نقش‌های کاشی کاری دارد.
- شیشه درمه: این جاجیم‌ها دارای نقش‌هایی به شکل لوزی بوده و در رنگ‌های متنوع موجود هستند.
- رندی جاجیم: این نوع جاجیم‌ها نقش‌های متنوعی همچون گل و پرنده داشته و ظاهر بسیار هنری دارند.
تفاوت جاجیم و گلیم
اگر بخواهیم به بررسی کلی اینکه فرق جاجیم و گلیم چیست، موارد زیر را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
- جاجیم‌ها در مقایسه با گلیم‌ها نازک‌تر و نرم‌تر بافته شده و ضخامتی بین گلیم و پارچه دارند.
- در جاجیم بافی، بافندگی به صورت افقی روی زمین قرار خواهد گرفت اما در گلیم بافی دستگاه بافندگی را به صورت عمودی یا خوابیده می گذارند و آن را می‌بافند.
- ایجاد نقش و نگار روی جاجیم محدود است چرا که به وسیله تار و پود ایجاد شده و باید عمودی یا افقی باشند اما برخلاف، گلیم را می‌توان در طرح و نقش‌های بسیار زیادی بافید.
- تعداد تارهای جاجیم بیشتر بوده و گلیم‌ها تارهای ظریف‌تری دارند.
- تار در گلیم‌ها پنهان هستند و دیده نمی‌شوند، اما در مقایسه جاجیم بافی به این صورت نیست چون سیم پیچی جاجیم رنگی است، در نتیجه زیبایی طرح و نقش جاجیم را دو چندان می‌کند.
- جاجیم از قطعات در هم تنیده تشکیل می‌شود که به صورت تکه ای بلند به هم وصل می‌شوند. این در حالی است که گلیم به صورت یک تکه بافته می‌شود.
خرید گلیم فرش ماشینی درجه یک از نگین بوم
فروشگاه نگین بوم سالیان سال است در حیطه فروش انواع فرش‌های ماشینی، دستباف و گلیم در حال فعالیت است و همیشه در تلاش است بهترین‌ها را برای شما عزیزان فراهم آورد چون رضایت شما در اولویت است.
اگر می‌خواهید برای بهترین فرش‌های 1200، 700، 1500 شانه را در متنوع‌ترین طرح و رنگ‌ها خریداری کنید، فروشگاه ما بهترین گزینه آن هم با بودجه مناسب است.
خرید گلیم فرش ارزان آن هم با بهترین قیمت در کم فروشگاهی دیده می‌شود. پس فرصت را از دست ندهید و همین حالا فرش مورد نظر خود را با بهترین کیفیت و قیمت از فروشگاه نگین بوم سفارش دهید.
جمع بندی مطالب
اگر نگاهی گذرا به به صنایع دستی ایران و ایرانی‌ها بیندازید، متوجه اوج هنر و تنوع فوق‌العاده آن خواهید شد که چقدر هنر صنایع دستی باارزش و پر زحمت هستند و هر مقدار روی آن قیمت گذاری شود، از ارزش آن کم خواهد شد. صنایع دستی هنر اصیل و نماد فرهنگی کشور است که باید توجه زیادی به آن شود و ارزش زیادی برای آن‌ها قائل بود.
گلیم و جاجیم هم یکی از دسته صنایع دستی کهن و جذاب هستند که برای تزئین و مصارف مختلف استفاده می‌شوند و هر دو دارای ساختار، شکل، قیمت و کاربرد مختلف هستند. در این مقاله از سایت نگین بوم شما را با تفاوت‌های کلی و جزئی گلیم و جاجیم آشنا کردیم تا بتوانید هر دو نوع را از یکدیگر تشخیص دهید و برای استفاده خود خریداری کنید. امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان مفید بوده باشد.
سؤالات متداول
فرق جاجیم و گلیم چیست؟
جاجیم و گلیم هردو نمونه‌هایی بسیار زیبا از صنایع دستی هستند با این تفاوت که جاجیم نازک‌تر از گلیم بوده و می‌توان دو طرفه از آن استفاده کرد. در حالی که گلیم تنها به یک طرف قابل استفاده است و دارای ضخامت و سفتی برای دوام بالا می‌باشد.
جاجیم بهتر است یا گلیم فرش؟
برای پاسخ به این سوال، باید به کاربرد مورد نظر خود از خرید هر یک توجه کنید. اگر می‌خواهید برای آشپزخانه یا اتاق خواب فرش تهیه کنید، گلیم بهترین گزینه است. جاجیم هم به دلیل اینکه قابل استفاده به صورت دو طرفه است، می‌تواند به عنوان زیرانداز، رو کرسی و تختخواب پیچ قابل استفاده باشد.