گلیم فرش ماشینی چیست؟ کاربردها، مزایا و معایب
فهرست عناوین
گلیم فرشها از جمله قدیمی‌ترین فرشها هستند که در گذشته بافندگان ماهر آن را با دست می‌بافتند و برای مصارف خود به عنوان زیرانداز استفاده می‌کردند. امروزه گلیم فرشها نه تنها در نوع دستباف بلکه در نوع ماشینی هم تولید می‌شوند و از محبوبیت بسیار بالایی نزد ایرانیان برخوردار هستند. حتی ممکن است در منزل بسیاری از دوستان یا آشنایان خود آن را مشاهده کرده باشیم اما از جزئیات بیشتر آن مطلع نباشیم. امروز در ادامه این مقاله نگین‌بوم می‌خواهیم با جزئیات بیشتری درباره اینکه گلیم فرش ماشینی چیست و چگونه میتوان بهترین نوع این فرش کاشان را تشخیص داد، صحبت کنیم. پس مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
گلیم فرش ماشینی چیست؟
برای پاسخ به سوال گلیم فرش چیست، باید اشاره کنیم که گلیم فرش‌های ماشینی همانطور که از نامشان پیداست، به وسیله دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی تولید می‌شوند که به نسبت گلیم فرش‌های دستباف قیمت بسیار مناسبی دارند و می‌توانند پوشش بسیار زیبایی به منزل و فضای دلخواهتان بدهد.
جالب است بدانید که گلیم فرش اسم و اصطلاح درست آن نیست، بلکه یک اسم رایج در بین مردم است که منظور فرش‌هایی است که بافت و ساختار کاملاً معمولی داشته و تراکم و شانه کمی دارند. از این رو در مقایسه با سایر فرش‌های بازار ارزان قیمت هستند.
گلیم فرش چطور بافته می‌شود؟
گلیم فرش‌هایی که در بازار موجود هستند معمولاً در اندازه‌های استاندارد همچون 70 * 100 و 150 * 100 سانتی‌متر یا 2*3 و 4*3 بافته می‌شوند که کناره‌های آن را هم میتوان برای پر کردن فضاهای مختلف خال منزل، راهرو یا راه‌پله استفاده کرد.
برای بافتن گلیم فرشها از روش پودپیچی استفاده می‌کنند که پود نازک را از بین نخ تار و پودها رد داده و با استفاده از شانه بافندگی آن را می‌کوبند. از طرفی نخ‌های تار و پود را روی دارهای عمودی، تبریزی و افقی تنیده می‌شوند. این نخ‌ها معمولاً به نخ‌های چله هم معروف هستند که از جنس پنبه کامل بوده و ضخامت بالایی به فرش می‌دهد.
آن دسته از گلیم‌هایی که طرح‌های ابتدایی و ساده دارند، روی دار ثابت بافته شده و برای بافت‌های پیچیده‌تر از دارهای تبریزی استفاده می‌کنند.
اینکه چله‌کشی یا تنیدن تار و پود به درستی انجام شود، بسیار مهم است و نیاز به تبحر بالایی دارد. چون ج‌به‌جایی نخ در روند چله‌کشی می‌تواند طرح گلیم را نامتقارن و بهم خورده کند که در نتیجه باعث می‌شود سطح گلیم صاف و یکدست نباشد. به عبارتی در این مرحله نخ‌های چله باید با فاصله نزدیک و موازی به دور دار پیچیده و در نتیجه فرش بافته می‌شود.
بهترین الیاف برای گلیم فرش چیست؟
شاید با خود بگویید که الیاف مورد استفاده گلیم فرش چیست و از چه نوع نخ‌هایی استفاده می‌شود. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که الیاف مورد استفاده در بافت گلیم فرشها باید از جنس نخ پشمی، پنبه، پشم و کرک باشد که از ریسیدن گیاه پنبه یا موی حیوانات به دست می‌آیند و به وسیله رنگ‌های شیمیایی آن را رنگ می‌کنند.
البته ناگفته نماند که در برخی از گلیم فرش‌های ماشینی از الیاف پلی‌استر استفاده می‌کنند چرا که پلی‌استر یکی از الیاف پلاستیکی بسیار مرغوب بوده و می‌تواند درخشندگی و براقی بسیار خاصی به گلیم بدهد.
الیاف پلی‌استر معمولا بی سی اف (BCF Yarns) یا پلی‌پروپیلن (PP Yarns) هستند که در بافت گلیم فرشها استفاده شده و قیمت ارزان‌تری به گلیم در مقایسه با سایر فرشها می‌دهد.
البته امروزه استفاده از الیاف پلی‌استر هیت ست شده مدرن در بافت گلیم فرشها بیشتر استفاده می‌شود که کیفیت بسیار بالایی به فرش می‌دهد.
انواع گلیم فرش کدامند؟
گلیم فرشها در گذشته تنها یک نوع دستباف بود که توسط مردم عشایری بافته می‌شد و برای مصارف مختلف از آن استفاده می‌کردند. رفته رفته با گذر زمان که گلیم فرشها خواهان بیشتری پیدا کردند، کارخانه‌ها دست به تولید گلیم فرش ماشینی با استفاده از ماشین آلات صنعتی کردند که امروزه میتوان در انواع طرح و نقش آن‌ها را خریداری کرد. از این رو گلیم فرشها را میتوان به دو دسته دستباف و ماشینی تقسیم کرد.
گلیم فرش دستباف
گلیم فرشها بیشتر در ایلات و قوم‌های عشایر همچون ترک، ترکمن و قفقازی که بزرگ‌ترین زادگاه بافت گلیم فرشها هستند، تولید می‌شوند. در بافت گلیم فرش‌های دستباف از پشم و موی حیوانات و الیاف طبیعی همچون پنبه و کرک که از قبل آن‌ها را می‌ریسند و آن‌ها را رنگرزی می‌کنند، استفاده می‌کنند و به روش پودپیچی شروع به بافتن گلیم فرشها می‌کنند. در روش پودپیچی گلیم‌ها پود نازک را از بین نخ تار و پودها رد می‌کنند و به وسیله شانه بافندگی آن را می‌کوبند. گلیم فرش‌های دستباف هم مانند سایر فرشها دارای انواع طرح و مدل مختلف هستند و هر یک از آن‌ها نام مستعار مخصوص به خود را دارند.
گلیم فرش ماشینی
با توجه به اینکه از گذشته تا به الان استفاده از گلیم فرشها خواهان زیادی داشته و فرش‌های دستباف زمان زیادی برای بافتن می‌خواهد و نمی‌تواند پاسخگوی افراد باشد، گلیم فرش‌های ماشینی به وسیله دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی بافته می‌شوند که روزانه می‌توانند تعداد فرش‌های بسیار زیادی را با طرح و نقش بسیار زیبا ببافند و تحویل فروشگاه‌های مختلف بدهند.
در بافت گلیم فرش‌های ماشینی از تار الیافی همچون پنبه و پشم استفاده می‌کنند و در صورتی که تولیدکننده بخواهد گلیم فرش‌هایی با کیفیت درجه یک تحویل مشتری بدهد، از نخ ابریشم برای بافتن آن‌ها استفاده می‌کنند و گلیم فرش‌هایی با طرح و نقشی بسیار مدرن تولید می‌کنند.
ابعاد گلیم فرش چقدر است؟
ممکن است برایتان سوال باشد که ابعاد گلیم فرش ماشینی چیست و معمولاً در چه ابعادی تولید می‌شوند. حقیقتاً گلیم فرش‌های ماشینی در ابعاد مختلفی تولید می‌شوند اما پرطرفدارترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
- 100*150 که در بین مردم به ذرع و نیم مشهور بوده و بسیار پر استفاده است.
- 70*100 که اغلب به عنوان تابلو فرش استفاده می‌شود.
- 3*2 که سایز استاندارد فرش 6 متری به حساب می‌آید.
- 2.5*3.5 یا فرش 9 متری
- 4*3 یا همان فرش 12 متری
و غیره.
البته گلیم فرش‌های ماشینی در همه ابعاد استاندارد قابل بافت می باشند. اما در صورتی که به دنبال گلیم فرشی با سایز غیر استاندارد باشید، باید آن را در فروشگاهی که خریداری می‌کنید، سفارش دهید.
گلیم فرش ماشینی بخریم یا دستباف؟
اگر می‌خواهید بدانید که کدام یک از گلیم فرش‌های دستباف و ماشینی برای خرید مناسب هستند، باید به شما بگوییم این کاملاً به شرایط شما بستگی دارد و قبل از خرید باید موارد زیر را مورد توجه خود قرار دهید و سپس اقدام به خرید کنید:
- اگر می‌خواهید با بودجه‌ای کم گلیم فرشی ارزان قیمت را خریداری کنید، پس سراغ گلیم فرش‌های ماشینی بروید.
- اگر بحث سلامت برایتان در اولویت است و یک بچه خردسال در خانه دارید که تازه می‌خواهد راه رفتن را یاد بگیرد، بهترین گزینه گلیم فرش‌های دستباف هستند. چرا که در تولید گلیم فرش‌های ماشینی از رنگ و مواد شیمیایی استفاده می‌کنند که این ممکن است برای سلامت خود و خانواده‌تان ضرر داشته باشد. فرش‌های دستباف پاخوری راحت و نرمی دارند.
- در صورتی که زیبایی، درخشندگی و براق بودن فرش برایتان بسیار مهم است، پیشنهاد ما مدل گلیم فرش‌های ماشینی هستند. چون تنوع بسیار بالایی داشته و به دلیل استفاده از پلی‌استر دارای درخشندگی بیشتری هستند.
- اگر هم دوام و ماندگاری گلیم برایتان در اولویت است، گلیم فرش‌های دستباف گزینه بهتری هستند چون به دلیل استفاده از الیاف طبیعی کیفیت و دوام بیشتری دارند. برای مطلع بودن از قیمت گلیم فرش، می‌توانید به بخش محصولات نگین بوم مراجعه کنید.
طرح و نقوش مختلف گلیم فرش ماشینی چیست؟
در بافت گلیم فرش‌های ماشینی از طرح و نقش‌هایی استفاده می‌کنند که در بافت گلیم‌های دستباف استفاده شده است. این در حالی است که هر یک از گلیم فرش‌های ایرانی دستباف با توجه به منطقه و ایلی که آن را بافته‌اند، طرح مخصوص به خود را داشته و هر طرح به ایل خاصی معروف است. مشهورترین طرح‌های گلیم فرش مربوط به اقوام ایرانی زیر است:
- گلیم سنه (سنندج)
- گلیم قشقایی
- گلیم شاهسون
- گلیم خمسه
- گلیم هرسین
- گلیم ترکمنی
- گلیم بلوچ
امروزه با توجه به اینکه دکوراسیون سنتی هم همچون دکوراسیون مدرن طرفداران و محبوبیت خاص خود را دارد، از طرح‌های سنتی که در بافت گلیم فرشها استفاده شده است، برای تزیین فضا و ست کردن چیدمان هم استفاده می‌کنند. در تمامی طرح و دکوراسیون مدرن و کلاسیک از طرح‌های سنتی که توسط هنرمندان ایرانی ایجاد شده است، به منظور ایجاد اصالت استفاده می‌کنند. چرا که زیبایی طرح و نقشهای سنتی ایرانی به صورت ذهنی ایجاد شده و جلوه‌ی بسیار خاص و بی‌نظیری به فضا و دکوراسیون خانه خواهد داد. این در حالی است که این طرح‌ها علاوه بر ایران در کشور‌های خارجی هم بسیار پرطرفدار و محبوب است.
کاربردهای گلیم فرش ماشینی چیست؟
ممکن است برخی افراد حین خرید گلیم فرشها برایشان سوال باشد که برای هر یک فضاهای مختلف منزل کاربرد گلیم فرش چیست و چگونه میتوان بهترین نوع آن را انتخاب نمود. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که گلیم فرشها با توجه به بافت متراکم، شستشوی آسان، وزنی سبک، قیمت مناسب و مقاوم در برابر آلودگی و گرد و غبار می‌تواند برای هر یک از فضای دلخواه منزلتان مورد استفاده باشد که در ادامه این قسمت آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
آشپزخانه
گلیم فرشها بهترین گزینه برای استفاده در آشپزخانه هستند چون آشپزخانه به دلیل اینکه دارای کفپوشی با پاخوری زیاد است و بیشتر در معرض آلودگی ناشی از پخت و پز و میل غذا است، پس گلیم فرشها بهترین گزینه برای آن است. گلیم فرشی که برای آشپزخانه خود خریداری می‌کنید، دارای بافتی یکدست، سخت، متراکم و بدون پرز است و دارای زیبایی و دوامی ماندگاری برای استفاده در آشپزخانه که یک فضای پرتردد است، می‌باشد. تمامی این ویژگی‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا گلیم فرشی ماندگار را برای استفاده در آشپزخانه انتخاب کنید و سالیان سال بدون هیچ آسیب دیدگی از آن استفاده کنید.
اتاق خواب
امروزه اتاق خواب‌‌ها با وسایل مختلفی همچون کمد، تخت خواب، میز، صندلی و وسایل این چنینی پر شده‌اند، در نتیجه فضای کمی برای پوشش با فرش یا نشستن و خوابیدن باقی خواهد ماند. پس در این خصوص هیچ نیازی به استفاده از گلیم فرش‌های نرم و پرزدار نیست و شما می‌توانید گلیم فرشی را با اندازه مناسب، طرح و نقش زیبا و ویژگی‌های دیگر برای خرید انتخاب کنید که می‌تواند به خوبی با دکوراسیون اتاق خواب شما هماهنگی داشته باشد.
کنار مبلمان
استفاده کردن از گلیم فرش‌هایی با طرح و نقش زیبا که بتواند هماهنگی کامل را با مبلمان داشته باشد، می‌تواند زیبایی و دکوراسیون منزل را دو چندان بیشتر کند. با در نظر گرفتن نوع دکوراسیون خود و هماهنگی رنگ و زمینه گلیم با مبلمان و سایر لوازم دکوراسیون خود، می‌توانید هماهنگی چشم نوازی ایجاد کنید تا جلوه زیباتری به فضای مورد نظرتان بدهد.
راهرو و راه‌پله
برای فضاهایی دیگر همچون راهرو و راه‌پله که بتوان نظم و مرتبی خاصی در جلوه آن ایجاد کرد، میتوان از گلیم فرش‌هایی با بافت متراکم، مقاوم در برابر آلودگی و شستشوی آسان تهیه کرد چرا که گلیم فرش‌هایی با این نوع ویژگی‌ها می‌توانند بهترین گزینه برای راهرو یا راه‌پله باشند.
همچنین گلیم موکت‌هایی که جمع شدگی و تاخوردگی نداشته باشند همچون گلیم‌های رولی در اندازه‌های مختلف می‌توانند گزینه‌ای مناسب باشند و ماندگاری بالایی برای این نوع فضای پرتردد داشته باشند.
مزایا و معایب گلیم فرش چیست؟
همانند بسیاری از موارد دیگر، گلیم فرش هم دارای مزایا و معایبی است که اطلاع از آن‌ها به شما در خریداری و تهیه این محصول کمک بسیاری می‌کند.
مزایای گلیم فرش
در ابتدا مزایای اصلی گلیم فرش را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
- گلیم فرشها نسبت به فرش‌های دستباف دارای وزن بسیار سبکی بوده که حمل و نقل و جابجایی آن را ساده‌تر می‌کند.
- لطافت و زیبایی گلیم فرشها نسبت به کفپوش‌هایی همچون موکت و جاجیم بیشتر است.
- گلیم فرشها دارای قیمتی مناسب نسبت به فرش‌های دیگر است که مهم‌ترین مزایای آن محسوب می‌شود. اگرچه گلیم فرش‌های دستباف دارای قیمت بالاتری نسبت به گلیم فرش‌های ماشینی هستند، در مجموع هر دو نوع آن نسبت به سایر فرش‌های معمولی ارزان قیمت هستند.
- تنوع بالایی که در سایزبندی گلیم فرش‌های ماشینی وجود دارد، باعث شده است برای فضاهایی همچون راهروها که نیاز به سایز و عرض کمی دارند، بسیار مناسب است.
معایب گلیم فرش
پس از بررسی مزایا نوبت به معایب خرید آن می‌رسد:
- با خرید گلیم فرش به هیچ عنوان نمی‌توان لطافت و نرمی گلیم فرش دستباف را تجربه کرد. این به این معنا نیست که گلیم فرش ماشینی بسیار ضخیم و خشک هستند اما به نرم و گرمی فرش دستباف نیستند.
- از لحاظ ظرافت، رنگ و طرح‌های گلیم فرش نسبت به فرشها ضعیف‌تر بوده و معمولا به دلیل الیافی که برای بافت این نوع گلیم فرش استفاده می‌شود، نمی‌توان از طرح‌های پیچیده یا رنگ‌های متنوع در آن استفاده کرد.
فرق بین فرش و گلیم فرش ماشینی چیست؟
بارزترین تفاوت فرش و گلیم فرش بدون پرز بودن گلیم است که با یک لمس ساده میتوان متوجه این حالت شد. به علاوه فرشها از روی نقشه و نقشه بافته می‌شوند و بافندگان حرفه‌ای آن را میبافند. این در حالی است که در بافت گلیم فرشها از هیچ نقشهای استفاده نشده و به صورت کاملا انتزاعی یا از روی تخیل بافنده بافته می‌شوند.
فرش‌های گلیمی با توجه به طرح و رنگی که دارند، بیشتر جنبه تزئینی برای فضای منزل را داشته و برای مفروش کردن اتاق‌های مختلف خانه استفاده نمیشوند. در صورتی که فرشها دارای طرح و رنگ‌های بسیار متنوعی بوده و برای هر قسمت از فضای منزل مناسب بوده و میتوان با وسایل مختلف منزل آن را ست نمود.
نوع بافت و ابزارهایی که برای بافت هر یک از فرش و گلیم فرشها استفاده می‌شود، بسیار متفاوت است و همین مورد موجب ایجاد تفاوت در رنگ، نقش و ظاهر کلی فرشها می‌شود. به عبارت دیگر بافت فرش به دلیل اینکه از تار و پود بیشتر با طرح و نقش بیشتری استفاده می‌کنند، نیاز به زمان بیشتری برای بافتن آن است.
در صورتی که گلیم فرشها چون طرح و نقش ساده‌تری دارند، زمان کمتری برای بافتن آن نیاز است و فرد می‌تواند در لحظه طرح و نقشی خیالی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن روی گلیم فرش ایجاد کند.
فرق بین جاجیم و گلیم فرش چیست؟
گلیم فرشها از نظر بافت شبیه به فرش یا قالی هستند که این بافت کات پایل (Cut Pile) نام دارد و با برش نخ خاب‌های فرش شکل می‌گیرند. در صورتی که گلیم فرش‌های ماشینی در دستگاه بافندگی به صورت جفتی و کاملا به هم چسبیده بافته شده و پس از بافت با برش از هم جدا می‌شوند. از این لحاظ گلیم فرشها دارای ضخامت و خاب بالایی بوده که اغلب حدود 10 میلی‌متر هستند که در نتیجه ضخامت بیشتر یکی از اصلی‌ترین تفاوت جاجیم و گلیم فرش است.
جاجیم‌ها به صورت حلقوی بافته می‌شوند و بافت نخ خاب ندارند و تنها با نخ تار و پود شکل می‌گیرند. از این رو موکت بافتی نازک‌تر نسبت به فرش و قالی داشته و این اصلی‌ترین تفاوت گلیم و جاجیم است.
جاجیم‌های دستباف هم به همین شکل توسط عشایر بافته شده و تار و پود فرش با رنگ‌هایی بسیار زیبا و طبیعی بافته می‌شوند که در نتیجه نقش و نگار جاجیم را شکل می‌دهند.
جاجیم‌ها هم مانند گلیم فرشها پرز ندارند اما برخلاف گلیم میتوان از هر دو طرف آن استفاده کرد. همچنین جاجیم‌ها دارای عرض 20 تا 50 سانتی‌متر و طول 8 تا 10 متر هستند که نقش و نگار بافته شده در آن‌ها معمولا در امتداد تارها تکرار می شوند.
بهترین گلیم فرش را از کجا بخریم؟
بهترین نوع گلیم فرش چیست و چگونه میتوان نوع عالی آن را خریداری کرد؟
گلیم فرشها به دلیل اینکه قیمت بسیار مناسبی دارند، بسیار مورد استقبال عموم افراد قرار گرفته و این به دلیل بی‌کیفیت بودن آن نیست. گلیم فرشها دارای ویژگی فنی و ظاهری فانتزی زیبایی هستند و همین مورد موجب ارزان بودن قیمت آن شده است.
بهترین گلیم فرشها به راحتی قابل شستشو هستند و میتوان به آسانی آن را جارو و برای فضاهای پرتردد استفاده کرد که نمونه گلیم فرش‌های نگین بوم دارای تمامی این ویژگی‌ها بوده و با قیمتی بسیار مناسب و کیفیتی عالی آن را تهیه نمود. برای خرید گلیم فرش زیبا با دوام و ماندگاری بالا نمونه‌های خاص نگین بوم را از دست ندهید.
مطلب مرتبط: راهنمای خرید گلیم فرش
جمع بندی مطالب
گلیم فرشها از جمله بهترین و اصیل‌ترین هنرهای شناخته شده ایران و ایرانی است که از گذشته تا به الان مورد استقبال عموم افراد بوده است. این هنر خارق‌العاده نتیجه ذهن خلاق، صبر و حوصله اکثر زنان سرزمین‌مان ایران است که ارزش بسیار بالایی داشته و قیمت گذاری روی آن ارزش محصول را به کاهش می‌رساند.
گلیم فرشها کاربرد بسیار زیادی در دکوراسیون داخلی منزل دارند که علاوه بر استحکام بالا، شستشوی آسان، وزن سبک، قیمت مناسب، طرح و نقشهای بسیار زیبا، می‌تواند بهترین انتخاب برای فضای دلخواهتان در منزل باشد. امیدواریم از مطالعه این پست از فروشگاه نگین بوم نهایت لذت را برده باشید و بتوانید بهترین گلیم فرش را خریداری کنید.
سؤالات متداول
گلیم فرش ماشینی چیست؟
گلیم فرش ماشینی به وسیله دستگاه‌ها و ماشین آلات صنعتی بافته می‌شوند از الیاف طبیعی و مصنوعی برای بافتن آن استفاده می‌شود.
بهترین گلیم فرش ماشینی چه ویژگی دارد؟
گلیم فرش‌های ماشینی که دارای ظاهری زیبا با طرح و نقش خاص، دوام و استحکام بالا، شستشوی آسان و قیمت مناسب هستند، بهترین گزینه بوده و برای فضاهای مختلف قابل استفاده هستند.
گلیم فرش ماشینی را کجا استفاده کنیم؟
گلیم فرش‌های ماشینی را میتوان در فضاهایی همچون اتاق خواب، آشپزخانه، راهرو و راه‌پله و کنار مبلمان استفاده کرد و با سایر لوازم منزل ست کرد.